Uczeń w centrum zainteresowania

Do poradni psychologiczno-pedagogicznej codziennie trafiają uczniowie z trudnościami w nauce. Czasami trudno ustalić jednoznacznie, co jest ich przyczyną. Diagnoza wskazuje często na poziom intelektu wystarczająco wysoki, aby poradzić sobie z wymaganiami szkoły, a jednak problemy narastają, a rodzice, zaniepokojeni coraz większa ilością "jedynek" , szukają pomocy u specjalistów. Przyczyn oczywiście może być bardzo wiele: problemy zdrowotne dziecka, fragmentaryczne deficyty rozwoju poszczególnych funkcji poznawczych , uszkodzenia sensoryczne, brak systematyczności w nauce, nieprawidłowe metody uczenia się lub nauczania w szkole, niewystarczająca stymulacja poznawcza dziecka ze strony rodziców lub nadmierne obciążanie go różnego typu zajęciami dodatkowymi, zaburzone zachowanie powodujące trudności z koncentracją uwagi i wiele innych. Stopniowo, uczeń, który przeżywa smak ciągłych porażek, traci chęć i motywację do nauki, szkoła zaś staje się codziennym koszmarem.

Jedną z wielu przyczyn trudności szkolnych dzieci są zunifikowane, jednakowe dla wszystkich uczniów metody nauczania, uczenia się i oceniania. Przyczyniają się do mało efektywnego kształcenia, pomimo wysiłków nauczycieli, uczniów i rodziców. Wpływają na nieprawidłowy rozwój dziecka jako jednostki. Aby zmienić tę kolej rzeczy warto poznać teorię inteligencji wielorakich Howarda Gardnera. Może ona pomóc każdemu dziecku odkryć siebie, własne uzdolnienia, zainteresowania, słabe i mocne strony, rodzicom wskazać najlepsze sposoby organizowania życia swojemu dziecku zgodnie z jego profilem inteligencji, nauczycielowi zaś zrozumieć preferencje i ograniczenia uczniów i opracowanie koncepcji kształcenia opartego na wszechstronnym rozwoju ucznia. Nie ma jednej metody edukacji dziecka. Dobra jest ta, która jest skuteczna dla konkretnego ucznia. Doświadczony nauczyciel nie poprzestaje na jednej metodzie nauczania. Poszukuje coraz skuteczniejszych sposobów na efektywne kształcenie.

Howard Gardner stwierdził, że człowiek ma bardzo indywidualną drogę uczenia się, poznawania i rozumienia świata. Definiuje on inteligencję człowieka, jako zdolność do rozwiązywania problemów lub tworzenia rzeczy nowych. To także zdolność do uczenia się, rozumienia i myślenia. Jesteśmy tak różni, ponieważ na naszą indywidualną inteligencję, składają się różne jej kombinacje. Gardner zidentyfikował osiem rodzajów inteligencji człowieka. Nie chodziło mu jednak o dokładną liczbę rodzajów inteligencji, a raczej o nasz biologiczny potencjał w tym względzie. Każdy z nas ma osobisty profil zdolności, z którym się urodził i własne możliwości ich rozwoju. Profil inteligencji wielorakich jest dynamiczny. Zmienia się pod wpływem oddziaływań domu rodzinnego, szkoły, środowiska. Zadaniem nauczyciela powinna być diagnoza wstępna na początku edukacji dziecka i powtarzanie jej na kolejnych etapach szkolnych. Pozwala to na optymalny dobór metod nauczania i samodzielnego uczenia się każdego dziecka. Gdyby rodzice znali swoje profile inteligencji i profil dziecka, łatwiej byłoby im zorganizować życie rodzinne zgodnie z potrzebami wszystkich członków rodziny. Stosowanie w praktyce szkolnej teorii inteligencji wielorakich umożliwia dziecku swobodne wyrażanie własnej indywidualności, a odkrycie siebie pozwala funkcjonować w społeczeństwie, godzić swoją indywidualność z potrzebami innych ludzi.

Teoria Gardnera może zatem okazać się bardzo przydatna w pracy każdego nauczyciela. Ułatwia spojrzenie na ucznia w indywidualny sposób, pomaga dostosować metody i sposoby nauczania oraz oceniania do jego potrzeb i możliwości. Pozwala na takie organizowanie lekcji, aby każdy uczeń mógł zaprezentować swoje możliwości i wrodzone predyspozycje, docieranie do każdego dziecka różnymi kanałami odbioru wiedzy i umożliwienie mu działania najlepszymi dla niego sposobami. Są już w Polsce dostępne narzędzia dla takiej diagnozy i zainteresowany nauczyciel na pewno do nich dotrze.

 

D. Liskin